مکان یابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا درمناطق 1و3 اصفهان با استفاده از تکنیک فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 گروه محیط زیست، مرکز تحقیقات پسماند و پساب، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

در سال های اخیر رشد روز افزون جمعیت، وسایل نقلیه و کارخانجات صنعتی باعث شده است که آلودگی هوا به عنوان یکی از سوانح انسان ساخت، مشکلات عدیده ای را در پیرامون محیط زیست بشر ایجاد نماید و سلامتی آن ها را به خطراندازد. هدف از انجام مطالعه حاضر، مکان یابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا در مناطق 1و3 شهر اصفهان با استفاده از تکنیک فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. پایش دقیق وضعیت آلودگی هوا، نیازمند توزیع مناسب و دقیق ایستگاه ها در کل منطقه مطالعاتی است که جانمایی بهینه این ایستگاه ها را می توان با استفاده از روش های فازی وAHP عملی ساخت. در تحقیق حاضر، با توجه به ضرورت تعیین دقیق مکان احداث ایستگاه های سنجش آلودگی، اولویت این ایستگاه ها بر مبنای معیارهای مهمی نظیر؛ فاصله از بازار، مناطق گردشگری، پارک ها،  پارکینگ ها، مناطق تفریحی و فاصله از ایستگاه های پایش موجود به کمک روش های فازی وAHP  تعیین شد. نتایج نشان داد که روش Fuzzy-AHP روشی مناسب و انعطاف پذیر در تعیین مناطق مناسب ایستگاه سنجش آلاینده ای هوا دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ادب، ح.؛ عتباتی، آ.؛ اسماعیلی، ر.؛ ذوالفقاری، ق. و ابراهیمی، م.، 1396. جانمایی ایستگاه های سنجش کیفیت هوای شهر مشهد استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره. مجله سلامت و محیط زیست. دوره 10، شماره 1، صفحات 32 تا 57.
  2. اشرفی، خ.؛ قادر، س.؛ اصفهانیان، و. و متصدی، س.، 1386. جانمایی ایستگاه های سنجش آلودگی هوا در تهران بزرگ. مجله محیط شناسی. سال 33، شماره 44، صفحات 1 تا 10.
  3. اکبری، ز.، 1396. مکان یابی ایستگاه های سنجش کیفیت هوا در شهر نیشابور. پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،  دانشگاه فردوسی مشهد.
  4. پرهیزکار، ا. و غفاری گیلانده، ع.، 1385، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری. انتشارات سمت، تهران.
  5. زبردست، ا. و ریاضی، ح.، 1392. شاخص های محیط انسان ساخت و تاثیرات آن بر آلودگی هوا. نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی. دوره 20، شماره 1، صفحات 55 تا 66.
  6. سبحانی، ب.، و خلیلوند، م.، 1395. کاربرد تحلیل فازی (Fuzzy) و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در مکان یابی دفن پسماند خانگی شهر مرودشت با تاکید بر پارامترهای هیدرواقلیمی. مجله جغرافیا و آمایش شهری. شماره 23، صفحات 1 تا 20.
  7. طالمی، ر.؛ صیامی، س.؛ صیامی، و. و صیامی، م.، 1396. مکان یابی ایستگاه های سنجنده آلودگی هوا با روش های هم پوشانی و چند شاخصه AHP وTOPSIS (مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری مشهد). مجله پژوهشنامه خراسان بزرگ. دوره 7، شماره 26، صفحات 25 تا 38.
  8. عیسوی، و.؛ کرمی، ج.؛ علی محمدی، ع. و نیک نژاد،  س.ع.، 1391. مقایسه دو روش تصصیم گیری AHP و Fuzzy-AHP  در مکان یابی اولیه سدهای زیرزمینی در منطقه طالقان. مجله علوم زمین. دوره 22، شماره 85، صفحات 27 تا 34.
  9. کفاش چرندابی، ن،؛ آلشیخ ، ع، و کریمی، م.، 1391.  مکان یابی بهینه ایستگاه های پایش آلودگی هوا با استفاده از روش فراتبه ای. مجله محیط شناسی. سال 38، شمارة ۶۲ ، صفحات 69 تا 82.
  10. کیخسروی، ق.؛ لشکری، ح.؛ بقائی، م. و نهالدانی، م.، 1395. مکان یابی صنایع کارخانه ای با روش (AHP) و مدل منطق فازی در شهرستان سبزوار. فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی. سال 8، شماره 4، صفحات 125 تا 147.
  11. معطر، ف.؛ مشکینی، ا. و صالحی، ن.، 1397. معیارهای موثر برای مکان یابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا استفاده از AHP و TOPSIS. سومین همایش یافته های نوین  در علوم کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی پایدار، جیرفت.
  12. نیرآبادی، ه. و حاجی میررحیمی، م.، 1387، به کارگیری روش های سلسله مراتبی و فازی در مکان یابی دفن زباله. همایش ژئوماتیک 87 و چهارمین همایش یکسان سازی نام های جغرافیایی، تهران، سازمان نقشه برداری کشور.
  13. هادی پور، م. و نادری، م.س.، 1393. مکان یابی محیط زیست کاربری های شهری اراک جهت  افزایش کارایی  حمل و نقل در محیط GIS. مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره 19، شماره 3، صفحات 101 تا 111.
  14. هادیانی، ز.؛ احدنژاد روشتی، م.؛ کاظمی زاده، ش. و شاه علی، ا.، 1390، مکان یابی مراکز دفن پسماند با استفاده از منطق فازی در محیط GIS شهر زنجان. فصلنامه فضای جغرافیایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر. سال 12، دوره 40، صفحات 116 تا 133.
  15. Cheng, R.; Wu, C.; Tsai, L. and Huang, C., 2007. Optimal selection of location for Taiwanese hospitals to ensure a competitive advantage by using the analytic hierarchy process and sensitivity analysis. Building and Environment. Vol. 42, pp: 1431-1444.
  16. Kengpol, A.; Rontlaong, P. and Tuominen, M., 2012. Speed detection of moving vehicles from one scene of Quick Bird images. Proceedings of PICMET. The Technology Management for Emerging Technologies. Vancouver, BC, Canada.
  17. Réquia Júnior, W.J.; Roig, H.L. and Koutrakis, P., 2015. A spatial multicriteria model for determining air pollution at sample locations. Journal of the Air & Waste Management Association. Vol. 65, No. 2, pp: 232-243.
  18. Vastava, Sh. and Nathwat, M., 2003. Selection of potential waste disposal sites around Ranchi urban complex using remote sensing and GIS techniques. Urban planning, map Asia conference.
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 4، شماره 65
پاییز 1398
صفحه 37-46

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار